Wiele osób marzy o tym, żeby mieć proste zęby i piękny uśmiech. Niektórzy ludzie zmagają się z widocznymi problemami w wyglądzie uzębienia. Nieprawidłowości takie jak wady zgryzu, zaburzenia w ustawieniu zębów w łukach zębowych, a także przerwy między zębami powodują, że niepewnie czują się podczas rozmów i kontaktów z innymi osobami. Chcą zmian i większego komfortu życiowego. Nie muszą się jednak przejmować wyglądem swojego uzębienia. Warto wiedzieć, że współczesna stomatologia estetyczna daje dużo możliwości na poprawę niedoskonałości. Jedną z metod jakie oferuje jest noszenie aparatu ortodontycznego. Uznaje się, że ten element profilaktyki zdrowotnej pozwala na to, żeby pacjent miał nie tylko świetne samopoczucie psychiczne, ale również osiągnął lepszy stan fizyczny organizmu. Ważne jest to, że leczenie ortodontyczne nie jest zarezerwowane tylko dla dzieci. Mogą z niego skorzystać również osoby dorosłe i w podeszłym wieku. Czy warto zdecydować się na noszenie aparatu ortodontycznego i korygować wady uzębienia? Ile trwa leczenie? Jakie przynosi efekty? Czym różni się stały aparat na zęby od ruchomego? Czytając ten tekst uzyskasz odpowiedzi na te i inne pytania oraz możesz dowiedzieć się więcej o leczeniu ortodontycznym.
Co to jest aparat ortodontyczny?
Krzywe zęby to nie tylko problem natury estetycznej. Nieprawidłowości w tym względzie mogą prowadzić także do próchnicy, stanów zapalnych dziąseł, a nawet zaburzeń mowy. Leczenie ortodontyczne jest procesem mającym na celu korektę różnych wad zgryzu. Ważnym jego aspektem jest utrzymanie prawidłowego położenia zębów i wzmocnienie uzębienia. Specjalista zajmujący się ortodoncją, czyli jedną z dziedzin stomatologii, to lekarz ortodonta. Zastosowane metody dobiera indywidualnie do potrzeb każdego pacjenta. Najbardziej rozpowszechnionym i podstawowym sposobem leczenia nieprawidłowości związanych z położeniem zębów jest noszenie aparatu ortodontycznego. Jego celem jest uzyskanie właściwych efektów poprzez wykorzystanie siły mięśni, a także więzadeł.
Aparaty ortodontyczne można podzielić na stałe i ruchome, Dobiera się je w zależności od poziomu wady zgryzu, a także indywidualnego zapotrzebowania i preferencji danego pacjenta. Niektóre z nich są widoczne podczas otwierania ust. Natomiast coraz większą popularność zyskują aparaty estetyczne, które są prawie niewidoczne, co pozwala na większy komfort użytkownika. Należą do nich specjalne przezroczyste nakładki na zęby, czyli tzw. alignery zapewniające większą dyskrecję. Można je zdejmować podczas spożywania posiłków oraz higieny jamy ustnej.
Wśród typów aparatów należy wymienić:
- aparat stały metalowy – jest to podstawowe urządzenie, które wybiera wielu pacjentów. Posiada małe płaskie zamki ze specjalnymi gumkami,
- aparat stały kryształowy – ten typ urządzenia określa się jeszcze jako szafirowy. Posiada zamki wykonane z monokryształu, co czyni go prawie niewidocznym. Nosi się go dłużej, niż aparat stały metalowy.
- aparat stały porcelanowy – jego zamki wykonane są z materiału ceramicznego. Jest ceniony za wysoki poziom estetyki, ponieważ ligatury nie są widoczne w trakcie użytkowania.
- aparat lingwalny – posiada prawie niezauważalne zamki, ponieważ umieszcza się je po wewnętrznej stronie zębów,
- aparat Invisalign – jest to nakładka na zęby o przezroczystej strukturze. Znajduje zastosowanie nawet w bardzo skomplikowanych korektach wad zgryzu.
- aparat Clear Aligner – podobnie jak opisany wyżej jest typem przezroczystej, bardzo estetycznej nakładki na uzębienie, bez ligatur i łuków. Zapewnia pacjentowi duży komfort w trakcie użytkowania.
Wpływ na to jaki aparat ortodontyczny wybrać ma rodzaj nieprawidłowości zębowych. Wady zgryzu mogą być nabyte, jak też wrodzone. Wśród rodzajów nieprawidłowości wyróżnia się:
- tyłozgryz – dolny łuk zębowy jest dotylnie przesunięty względem górnego,
- przodozgryz – jest to doprzednio wysunięcie zębów żuchwy względem zębów szczęki,
- zgryz otwarty – zęby górne oraz dolne nie stykają się ze sobą,
- zgryz głęboki – siekacze górne ponad połową swojej wysokości przykrywają korony siekaczy dolnych,
- stłoczenie zębów – zęby na siebie nachodzą,
- szparowatość zębów – zęby są niedużej wielkości i przez to występują odstępy między nimi, tak jest np. w diastemie, gdzie między zębami są przestrzenie lub szczeliny,
- zatrzymany ząb – ząb, który nie wyrżnął się na powierzchnię dziąsła.
Aparat ortodontyczny – wszystko co musisz wiedzieć przed założeniem
Warto wiedzieć, że pierwszy aparat ortodontyczny wynaleziono w XVIII wieku przez uznawanego za ojca stomatologii, Francuza Pierre’a Faucharda. Wady zgryzu korygował on przy pomocy dwóch płaskich metalowych pasków montowanych nićmi w jamie ustnej pacjenta. Nieco później, bo w XX wieku określany mianem ojca współczesnej ortodoncji Edward Angle, stworzył aparat stały cienkołukowy. Natomiast współcześnie powstały zatrzaskowe zamki samoligaturujące, które znajdują zastosowanie w urządzeniach obecnie wykorzystywanych do leczenia.
Wiele osób zastanawia się jak działa aparat ortodontyczny i co warto wiedzieć przed założeniem go na zęby. Takie podejście jest jak najbardziej słuszne, ponieważ podczas leczenia następują pewne zmiany w życiu pacjenta. Zwłaszcza pierwszy tydzień może być trudnym przeżyciem, a należy się liczyć z tym, że okres terapii będzie trwał dość długo, bo średnio ok. dwóch lat.
Rodzaj aparatu na zęby determinuje czas leczenia. Aparat stały nosi się przez cały czas użytkowania, czyli przez 24 godziny na dobę. Zakłada go ortodonta i tylko on po zakończonym procesie leczenia dokona jego zdjęcia. Dzięki temu że urządzenie pozostaje na uzębieniu nawet podczas snu, jego działanie jest efektywniejsze. Stały aparat ortodontyczny wywiera w sposób ukierunkowany odpowiedni nacisk na zęby, co powoduje, że zostają one stopniowo przemieszczane na prawidłowe miejsca. Podczas noszenia pacjent niekiedy odczuwa pewien dyskomfort, zwłaszcza w początkowym etapie. Jest to jednak normalne i po pewnym czasie następuje przyzwyczajenie do takiego stanu rzeczy. Istotną zaletą jest to, że dzięki aparatowi stałemu czas leczenia jest krótszy.
Inaczej bywa w przypadku ruchomych aparatów. Pacjent może je zdejmować samodzielnie np. w czasie mycia zębów, co pozwala lepiej dbać o higienę jamy ustnej, a także w trakcie spożywania posiłków, czy też innych czynności, które tego wymagają. Aparaty ruchome stosuje się przede wszystkim w celu korygowania niezbyt dużych wad zgryzu. Przeważnie noszą je dzieci i młodzież. Skuteczność leczenia w tym przypadku wymaga od użytkownika dużej dyscypliny i cierpliwości. Mimo, że okres terapii jest dłuższy, ponieważ aparat ortodontyczny ruchomy nie koryguje nieprawidłowości przez cały czas, to zaletą jest możliwość odpoczynku od niego. Czynności higieniczne w trakcie czyszczenia zębów mogą też być wykonane z większą dokładnością, co pozytywnie wpływa na zdrowie jamy ustnej.
Każdy aparat ortodontyczny dobierany jest indywidualnie do kształtu uzębienia, oraz szczęki danej osoby. Efekty leczenia zależą od zaangażowania pacjenta, a także regularnych wizyt kontrolnych, podczas których ortodonta oceni postępy i wyjaśni wszelkie wątpliwości.
Czasami użytkownicy aparatów uskarżają się na trudności w mówieniu, seplenienie, problemy pojawiające się podczas spożywania posiłków, a także niekontrolowane wypluwanie śliny w trakcie konwersacji.
Czy warto nosić aparat ortodontyczny?
Aparat ortodontyczny przestał być postrzegany jako element leczenia wad zgryzu tylko u dzieci i młodzieży. Coraz więcej osób dorosłych oraz starszych decyduje się na korektę uzębienia i chęć zmiany jego wyglądu. W każdym wieku warto starać się być atrakcyjnym i czarować pięknym uśmiechem. Dzięki temu możemy być bardziej odważni, zawierać nowe znajomości oraz przyciągać wzrok innych. Nikt przecież nie chce mieć nierównych, krzywych zębów. Piękne uzębienie odmładza i poprawia komfort życia. Leczenie ortodontyczne wpływa również na pozytywną zmianę kształtu twarzy, bez zmiany jej rysów. Jak więc widać względy estetyczne mają bardzo duże znaczenia przy podjęciu decyzji o noszeniu aparatu ortodontycznego. Istotny jest też czynnik zdrowotny. Wady zgryzu mogą powodować uciążliwe i przewlekłe bóle głowy, a także żuchwy. Krzywe uzębienie bywa również przyczyną zgrzytania zębami (bruksizm), wad wymowy oraz utrudnionego czyszczenia zębów, co z kolei prowadzi do próchnicy, osadzania się kamienia nazębnego oraz groźnych chorób dziąseł. Problemy zdrowotne w obszarze jamy ustnej niekiedy wpływają na wywołanie chorób innych narządów organizmu ludzkiego np. serca. Nieprawidłowe położenie zębów może być też powodem zaburzenia mowy.
W trosce o własne zdrowie oraz mając na uwadze również względy estetyczne warto zdecydować się na aparat ortodontyczny i poważnie zastanowić się nad zastosowaniem leczenia. Przedtem jednak należy skonsultować się ortodontą lub stomatologiem. Specjaliści rozwieją wszelkie wątpliwości, odpowiedzą na wiele nurtujących pytań oraz pomogą wybrać najlepszy typ aparatu dla konkretnego pacjenta.
Kiedy warto założyć aparat ortodontyczny?
Aparat ortodontyczny sprawia, że nieprawidłowości w położeniu uzębienia zostają skorygowane. W młodszym wieku taki proces odbywa się szybciej i łatwiej. Dlatego rozpoczęcie leczenia najlepiej jest zacząć jak najszybciej już przy niewielkich wadach zgryzu. Zwlekanie może tylko je pogłębić i spowodować wiele komplikacji zdrowotnych. Jak najwcześniej prawidłowo ułożone zęby ułatwiają życie. Jednak, gdy pacjent nie ma możliwości w młodości na noszenie aparatu, to może to zrobić już jako dorosły. Stomatologia estetyczna daje taką szansę ludziom w każdym wieku. Wystarczy tylko umówić się na konsultację z lekarzem ortodontą, który oceni stan uzębienia pacjenta i ustali plan leczenia.
Kto może nosić aparat ortodontyczny?
Urządzenie jakim jest aparat ortodontyczny, prostuje zęby bardzo skutecznie. Jednak o tym, czy w przypadku danej osoby istnieje potrzeba leczenia decyduje ortodonta na podstawie przeprowadzonego badania. Aparat ortodontyczny stały najczęściej stosuje się w przypadku osób dorosłych, a także młodzieży. Pomaga on skorygować duże wady zgryzu oraz wykazuje znaczną skuteczność przy zębach, które mają mocniejszą strukturę. Natomiast dzieci w wieku od 4 do ok. 12 lat posiadające nawet częściowo zęby mleczne, używają aparatów ruchomych. Zakładają je podczas snu na noc, a także przez kilka godzin w ciągu dnia. Mogą je zdejmować w trakcie spożywania posiłków oraz wykonywania czynności higienicznych w obrębie jamy ustnej.
Kiedy zdejmuje się aparat ortodontyczny?
Średni okres noszenia aparatu ortodontycznego wynosi ok. dwóch lat. Jednak dokładna długość leczenia jest uzależniona od wady zgryzu oraz zaangażowania pacjenta w cały proces. Niekiedy zdjęcie aparatu następuje szybciej, a w innych przypadkach wydłuża się. Należy też pamiętać, że po zakończeniu leczenia dla utrwalenia jego efektów zaleca się stosowanie aparatów retencyjnych. Ich celem jest utrzymanie zębów w prawidłowym położeniu tak, żeby nie wróciły na poprzednie miejsce. Trudno jest dokładnie określić ile trwa okres retencyjny. Decyduje o tym lekarz, do którego należy udawać się regularnie na konsultacje.
W jakim wieku najlepiej założyć aparat na zęby?
Aparat na zęby można założyć w każdym wieku, a nie tylko we wczesnym dzieciństwie. Oczywiście zęby dzieci łatwiej poddają się korekcie ze względu na swoją strukturę. Im wcześniej zostaną poddane leczeniu ortodontycznemu, tym łatwiej je przejdą. W ten sposób wpłyną na swoje lepsze zdrowie w niedalekiej przyszłości. Osoby starsze dłużej muszą być poddane leczeniu ortodontycznemu. Oczywiście zależy to od indywidualnego przypadku i stopnia nieprawidłowości.
Czy mając aparat ortodontyczny można myć zęby szczoteczką elektryczną?
Podczas leczenia ortodontycznego o zęby należy dbać częściej. Higienę jamy ustnej zaleca się wykonywać nawet 4 razy dziennie. Bardzo dobrze w tym względzie sprawdzi się używanie sonicznej szczoteczki elektrycznej. Wykazuje się ona dużą skutecznością dokładnie czyszcząc zęby.
